วิธีทำ KM ในองค์กรภาครัฐ 

1. ทำให้คนเห็นคุณค่าของ KM 

ผมมองว่าในหน่วยงานภาครัฐของบ้านเราขณะนี้มีโครงการต่าง ๆ เต็มไปหมด   จนข้าราชการล้าและเครียด   การทำ KM ต้องอย่าให้เป็นอีกโครงการหนึ่งที่เข้าไปเพิ่มภาระ   สร้างความทุกข์

                           

ต้องทำให้ KM ช่วยลดงาน  ลดภาระ  เพิ่มความสุขให้ได้

 วิธีการคงมีหลายวิธีและต้องทำหลาย ๆ อย่างประกอบกัน

         วิธีที่ผมนำเสนออาจเรียกว่า "เวทีชื่นชมผลงาน"  หรือชื่ออื่นที่ดึงดูดใจและสร้างความชื่นชมอยู่ในถ้อยคำ

         เริ่มด้วยให้แกนนำ KM ไปเสาะหาคนระดับปฏิบัติการที่ทำงานแล้วเกิดผลดี   ทำงานเก่ง   มีวิธีสร้างความสำเร็จ (เล็ก ๆ) ในการทำงานอย่างน่าชื่นชม   โดยที่ความสำเร็จเล็ก ๆ นั้นจะเป็นพลังขับดันไปสู่การบรรลุวิสัยทัศน์ของหน่วยงานหรือองค์กรเสาะหามาให้ได้สัก 10 - 20 คน   แล้วเชิญมาประชุมแบบล้อมวงเล่าเรื่องว่าความสำเร็จเล็ก ๆ ที่ได้รับยกย่องนั้นเกิดขึ้นได้อย่างไร  โดยมี Group Facilitator และ Note Taker ประจำกลุ่ม   สำหรับนำเรื่องเล่าและเคล็ดลับในการทำงานเล็ก ๆ เหล่านี้ไปเผยแพร่ในเว็บไซต์  จดหมายข่าว  หรือสื่ออื่น ๆ

         ถ้าแกนนำ KM ได้รับการฝึกเป็น "คุณอำนวย",  "คุณลิขิต" ก็จะสามารถสร้างบรรยากาศชื่นชมยินดี   เปลี่ยนความรู้สึกคน   ทำให้คนที่มาร่วมเวทีตื่นตะลึง   เพราะนึกไม่ถึงว่าคนระดับปฏิบัติการจะมีเคล็ดลับหรือความสามารถในการคิดวิธีทำงานดี ๆ ได้ถึงขนาดนี้

ผลคือ
       (1) ผู้เข้าร่วมจะเริ่มเข้าใจคำว่า "ความรู้ในคน" หรือความรู้ปฏิบัติที่เป็นหัวใจของ KM และเห็นพลังของความรู้ในคน
       (2) ผู้เข้าร่วมจะเห็นคุณค่าและเคารพซึ่งกันและกันมากขึ้น  มีความมั่นใจในตนเองที่จะคิดทำงานแบบสร้างสรรค์ได้มากขึ้น
       (3) ผู้เข้าร่วมได้พัฒนาตนเองโดยการ "เปิดใจ" และเมื่อทำบ่อย ๆ จะเป็นคนที่ "ใจเปิด"   ซึ่งเป็นคุณสมบัติสำคัญในการเรียนรู้
       (4) ผู้เข้าร่วมได้ฝึกการฟังแบบ Deep Listening ซึ่งเป็นทักษะสำคัญในการเป็นบุคคลเรียนรู้

2. แนวทางเลือกหัวข้อ

                             

หลักการในการเลือกหัวข้อทำ KM ในหน่วยงานภาครัฐ  ได้แก่ 

          (1) เป็นหัวข้อที่ทำแล้วจะเริ่มเห็นผลภายใน 3 เดือน  เห็นผลชัดเจนภายใน 1 ปี  

          (2) เป็นหัวข้อที่ให้ความรู้สึกเป็นอิสระ (และไม่เป็นอิสระ) แก่เจ้าหน้าที่ระดับปฏิบัติ  

          (3) เป็นหัวข้อที่จะช่วยการวางพื้นฐานการเปลี่ยนวัฒนธรรมองค์กร จากควบคุมสั่งการ มาเป็นแบบ “เสริมพลัง” (Empowerment)

ถ้าให้ผมเป็นผู้กำหนดหัวข้อ หรือ desired state ของการทำ KM ในปีแรก ผมจะเลือกคำว่า “ทำ Knowledge Mapping”  โดยมีเป้าหมายเพื่อ 

           (1) รู้ว่าองค์กร / หน่วยงาน ต้องการความรู้หลักอะไรบ้าง เพื่อการบรรลุวิสัยทัศน์  

           (2)  รู้ว่าองค์กรมีความรู้ (ปฏิบัติ) ที่ต้องการอยู่ที่ไหน   ใครเป็นคนเก่งด้านใด ที่ องค์กร / หน่วยงาน ต้องการ   และมีการรวบรวมไว้ทั้งในรูปของความรู้แจ้งชัด และความรู้ฝังลึก   

           (3) รู้ Knowledge Gap ขององค์กร / หน่วยงาน  

           (4) ให้คนในองค์กร / หน่วยงาน มีใจที่เปิด ที่จะ “ให้และรับ” ความรู้ปฏิบัติ

KM ที่ผิด คือ KM ที่ทำแล้วเพิ่มงาน    พนักงานรู้สึกว่าเป็นภาระเพิ่มขึ้น

        •   KM ที่ผิด คือ KM ที่ผู้ทำรู้สึกว่าตนกำลังทำผลงานให้นาย หรือให้หน่วย KM
        •   KM ที่ถูก คือ KM ที่ทำแล้ว “งานได้ผล คนเป็นสุข” และได้ผลงานเพิ่มขึ้น   เกิดมิตรภาพในที่ทำงานเพิ่มขึ้น
        •   วิธีการคือให้เริ่มจากการเสาะหาผลงานดีๆ เชิงสร้างสรรค์ ของคนเล็กคนน้อย (เจ้าหน้าที่ระดับปฏิบัติการ)  ที่จะช่วยกันต่อยอดไปสู่การบรรลุวิสัยทัศน์ขององค์กร   หามาให้ได้จำนวนมากโดยมีความเชื่อว่า “ทุกคนมีสิ่งดีๆ” แต่ที่เราเลือกมาเป็นการทำดี ผลงานดี ที่จะขับดันไปสู่การบรรลุวิสัยทัศน์ขององค์กร
        •   นำมาจัดเวที ลปรร. ชื่นชม และต่อยอด โดยเอาไปปรับใช้ในงานของตน    เมื่อได้ผลดีก็นำกลับมาเล่าใหม่    จะเกิดการยกระดับความรู้ (ผ่านการปฏิบัติ)
        •   ต้องมีวิทยากร ทำหน้าที่ “คุณอำนวย”  “คุณลิขิต”  และ “คุณ” อย่างอื่น   องค์กร / หน่วยงาน จึงต้องฝึก “คุณอำนวย”   และสร้างทักษะในการเปิดพื้นที่ ลปรร. 
        •   กิจกรรมเหล่านี้จะนำไปสู่ “งานได้ผล คนเป็นสุข”  ไม่เพิ่มงาน    และกิจกรรม KM ก็แนบแน่นอยู่กับงาน